AI en kunst gaan heel goed samen. Natuurlijk bestaan er bezwaren, maar op basis van persoonlijke ervaring kan ik niet anders concluderen dan dat AI (Artificial Intelligence of Kunstmatige Intelligentie) een enorm positief effect kan hebben op mijn kunst. Hieronder kun je zien en lezen hoe. Maar eerst een inleiding.
AI en Kunst; hoe werkt het?
Het is eenvoudig om nieuwe afbeeldingen te maken met behulp van AI. Er bestaan apps voor op je smartphone en websites waar je alleen maar een paar trefwoorden hoeft in te voeren. Vervolgens creëert AI uit een selectie van afbeeldingen een samengesteld resultaat. Als het je niet bevalt, geef je dezelfde opdracht gewoon opnieuw. AI gaat dan met een nieuwe selectie aan de gang en zo ontstaat een compleet nieuwe afbeelding. Eventueel pas je de trefwoorden daarvoor iets aan.
AI en Kunst; de algemene bezwaren
Niet iedereen is blij met de komst van AI in de kunst. Allereerst zijn er kunstenaars die het als concurrentie zien. Ten tweede maakt AI gebruik van bestaande afbeeldingen waarvan het de oorspronkelijke makers niet vermeldt. Hier speelt dus het beeldrecht. Ten derde vragen verschillende liefhebbers zich af of de door AI gegenereerde kunst wel kunst kan zijn als de menselijke invloed zo beperkt is. Zelf ben ik praktisch en nieuwsgierig ingesteld. Vandaar dat ik over de bezwaren heen stap en onbevangen aan de gang ga met AI om nieuwe kunst te maken. Dit ondanks de tot nu toe minder goede resultaten die ik kreeg met teksten uit ChatGPT (dat ook een AI-toepassing is).
De voorhoede
Met mij zijn er meer kunstenaars die de mogelijkheden van AI in hun werkproces uitproberen. Sommigen hebben er enorm veel succes mee. Refik Anadol bijvoorbeeld. Hij gebruikt kunst, wetenschap en techniek om alternatieve werkelijkheden aan het publiek te presenteren. Ook Mimi Onuoha weet handig gebruik te maken van AI. Zij laat in haar werk dikwijls de schaduwzijde van technologie zien, zonder de inzet van technologie daarbij te schuwen.
Mijn eerste pogingen
Voor deze site had ik een artikel over Kelten geschreven. Dat leek mij een uitgelezen kans om AI in te zetten voor het genereren van de illustraties. Ik begon met verschillende apps op mijn telefoon. Ik vroeg om afbeeldingen van Kelten en kreeg beeld dat weliswaar relevant was, maar niet erg spannend. De apps bleken vooral interessant om tekeningetjes van mensen te maken, maar stelden teleur als ik meer diepgang aan wilde brengen. Vandaar dat ik doorging naar de websites.
De eerste geslaagde illustraties
Al gauw bleek dat ik op websites veel meer mogelijkheden had om het eindresultaat te beïnvloeden. Ik kon bijvoorbeeld aangeven dat ik Keltische knopen in zwartwit wilde hebben. De resultaten van deze trefwoorden staan nu bij het eerder genoemde artikel over de Kelten. Het aardige is dat die knopen van AI niet uit continuë lange lijnen bestonden, maar uit losgeknipte stukjes. Daarmee zijn het geen officiële Keltische knopen meer, maar ik was juist op zoek naar een nieuwe interpretatie van deze oeroude grafische afbeeldingen. De missie was dus geslaagd.
AI en kunst; de volgende stap
Maar goed, het resultaat was nog niet spannend genoeg om te printen als zelfstandig kunstwerk of als afbeelding op een T-shirt. Vandaar dat ik de gemankeerde Keltische knopen bewerkte tot een nieuw kunstwerk dat wel aan mijn criteria voldoet. Ook was dit voor mij het startschot om nog meer beelden te genereren op basis van Keltische knopen en deze als inspiratie voor nieuwe kunstwerken te gebruiken. De resultaten daarvan kun je onder andere zien in het artikel over Keltische knopen.
AI en kunst; mijn bezwaren
Wat mij opvalt aan de talloze kunstwerken die ik AI heb laten genereren, is dat ze meestal net dat beetje extra missen. Vaak klopt de compositie naar mijn idee net niet of zijn de kleuren net verkeerd gekozen. Of nog vaker; ik mis – maar wellicht ligt dat aan mij – de bezieling. Vandaar dat ik het merendeel van de uitkomsten direct weer heb verwijderd. Een ander nadeel van AI-kunst is dat het altijd op bestaande kunst is gebaseerd. Voor kunstkenners is het daardoor zelden echt origineel. Desalniettemin vallen er prachtige resultaten mee te behalen.
Hoe ik AI toepas in mijn kunst
Door het succes raakte ik gefascineerd en geïnspireerd door de kunstwerken van AI. De beste resultaten kreeg ik als ik onverwachte zoektermen naast elkaar ingaf; bijvoorbeeld Paul Klee en Keltische Knoop. Of Modernisme en Keltische knoop. Op die manier laat ik mij tot op de dag van vandaag nog dikwijls de weg wijzen door AI. Maar natuurlijk nooit zonder er mijn eigen draai aan te geven. Doorgaans schilder ik de afbeelding compleet opnieuw met eigen toevoegingen en correcties. Zo breng ik de bezieling aan die ik aanvankelijk miste.
Ook gebruik ik AI om illustraties te maken bij de blogs die ik schrijf. Voorbeelden zijn:
- Vier redenen om Stonehenge niet te bezoeken.
- Conan de barbaar is de ultieme oermens.
- De maan van het rendier.
- ChatGPT. Is het aan te bevelen?
En soms maak ik ook gewoon lol met AI. Wat dacht je bijvoorbeeld van deze twee Hundertwasserdolmens? Ze zijn volledig gegenereerd door AI. Persoonlijk vind ik ze helemaal te gek. Misschien ga ik ze binnenkort wel schilderen…
En van de door AI gegenereerde schilderijen van Stonehenge word ik helemaal enthousiast. Ook die maakte ik voor de lol.
(De illustraties op deze pagina zijn gegenereerd met behulp van kunstmatige intelligentie (deepai.org en openart.ai) en vervolgens bewerkt op de computer met Krita.)