In Jutland staan fantastische musea over de Steentijd. En hunebedden en Vikinggraven. Stenen zat dus.
Die stenen in Denemarken zijn hetzelfde soort stenen als wij in de Nederlandse hunebedden zien; grijze kanjers, meegelift op het ijs dat meer dan 10.000 jaar geleden het land bedekte.
Abterp
De eerste exemplaren zie ik bij Abterp, vlak nadat ik in het zuidwesten de grens ben overgestoken. De reden dat ik ze vind is dat ik in de Rotterdamse boekwinkel meerdere wegenkaarten naast elkaar had gelegd en ben over gegaan tot aankoop van het enige exemplaar dat een aantal neolithische monumenten weergeeft.
Ter plekke blijkt de bewegwijzering zeer summier. Aan het eind van een stoffige zandweg tuur ik om me heen. Ik zie niets, behalve een picknicktafel en een informatiebord. Al ik het weiland in loop vind ik een hunebed dat amper boven het veld uitsteekt. Het is een dubbel langgraf uit circa 3500 voor Christus, half overwoekerd door gras.
Tijdens mijn rondreis over deze Deense landtong ga ik vaker op jacht. Meestal tref ik een grafheuvel aan. Soms zijn er meerdere bij elkaar. Voor het vinden van grafheuvels blijkt dat ook mijn wandelgidsje uitstekende tips kan geven. Vaak staan er bolletjes op de kaarten om aan te geven dat er iets is; soms zelfs heuse clusters. Het land blijkt vol met grafheuvels te liggen. Tienduizenden meer dan in Nederland.
De Jutland Top drie
In totaal toer ik drie weken over Jutland. Het blijkt ondoenlijk om alles op steentijdgebied te bekijken. Het blijkt ook onmogelijk om alle verwante sites te bekijken, bijvoorbeeld over de IJzertijd of de Vikingen. Maar afgaand op toeristische documentatie maak ik keuzes. En drie daarvan zou ik iedereen die Jutland bezoekt willen aanraden om er naartoe te gaan:
- Poskær Stenhus: Een robuust hunebed dat ligt in de grootste steenkring van Denemarken. Het bevindt zich op het schiereiland Djursland, dat duidelijk zichtbaar heuvels en dalletjes heeft overgehouden aan de IJstijd. Er zijn tal van grafheuvels.
- Lindholm Høje: Een kleine zeshonderd stenen markeren Vikinggraven. Als ik goed kijk zie ik patronen; cirkels en bootvormen. Deze stenen bevinden zich op een heuvel met uitzicht op de baai bij Aalborg. Het nabij gelegen museum laat vondsten zien en licht het Vikingleven van 500 tot 1000 na Christus toe. Als klap op de vuurpijl is er een zeer uitgebreide tentoonstelling over bewoning in de prehistorie van de Limfjorden met prachtige bodemvondsten en reconstructies.
- Het Moesgaard Museum bij Aarhus maakt voelbaar hoe bijzonder een grafheuvel is door het leven van de overledenen te reconstrueren en overgebleven artefacten tentoon te stellen. Alle is prachtig; de architectuur van het museum, de spectaculaire digitale voorstelling over een veldslag in de IJzertijd en de nagebouwde Vikingruimtes. Helemaal te gek vind ik de replica’s van verschillende voorouders die ik passeer als ik de trap naar de vaste tentoonstellingen afdaal.
Meer
En natuurlijk is er nog veel meer in Jutland. Op het noordelijkste puntje – nog voorbij Skagen – staat op het graf van schilder Holger Drachmann een nagemaakt hunebed. Bij Jelling staan twee runenstenen die ook wel het geboortebewijs van Denemarken worden genoemd en in Skærbæk bevindt zich een historisch themapark met veel aandacht voor de IJzertijd. Ik keer zeker terug naar Jutland. Een heerlijk vooruitzicht.