Eibergen ligt in de gemeente Berkelland op loopafstand van de grens met Duitsland. Het maakt deel uit van de Achterhoek. De cultuur, natuur en historie ter plaatse rechtvaardigen een bezoek. Een van de meest fascinerende aspecten daarvan is hoe de eeuwenlange dodenbezorging erin zichtbaar is. Zo kun je bijvoorbeeld meerdere grafheuvels rond Eibergen zien.
De grafheuvels rond Eibergen
De grafheuvels stammen uit 2850 tot 11 voor Christus. Het zijn er bijna twintig. Wie ze wil bewonderen doet er goed aan zich van tevoren te oriënteren, want zelfs als je weet waar ze liggen herken je ze niet allemaal direct. Struiken en bomen belemmeren dikwijls het zicht. Bovendien zijn niet alle grafheuvels goed bewaard gebleven. Gelukkig staat bij enkele exemplaren een bord met een toelichting.
De Grafheuvels rond Eibergen meten maximaal een doorsnede van twintig meter en zijn niet hoger dan dik anderhalve meter. Menselijke botten tref je er niet meer in aan; die zijn allemaal al vergaan. Archeologische vondsten zijn er wel gedaan. Denk daarbij onder andere aan keramiek. Een deel daarvan bevindt zich nu in de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.
De makers van de grafheuvels behoren tot de vroege boeren van Nederland. Ze besteedden veel aandacht aan hun dierbare overledenen. Voor het opwerpen van een grafheuvel heb je immers meer dan 2000 emmers zand nodig. Dat kost dus veel werk. De gevonden keramiek duidt erop dat de levenden hun dierbaren graag iets wilden meegeven voor de reis naar de eeuwigheid.
Zand erover?
In het centrum van Eibergen bevindt zich Museum de Scheper. Bezoekers kunnen daar een schat aan geologische en archeologische voorwerpen bewonderen, waaronder de hierboven genoemde en afgebeelde prehistorische keramiek. De met zorg aangebrachte decoraties zijn ontroerend.
Bij de museumwinkel helpen de medewerkers bezoekers graag verder om de grafheuvels van nabij te bewonderen. Zo heb ik er een fietsroute ontvangen die langs enkele van de mooiste exemplaren loopt. En ik heb er een boek gekocht: Zand erover? Dodenbezorging in Eibergen vanaf de prehistorie tot nu. Het is geschreven en uitgegeven door Rianne Sluis – in samenwerking met Museum de Scheper – en diende oorspronkelijk als afstudeeropdracht van de opleiding Archeologie van Saxion.
Het rijk geïllustreerde boek gaat niet alleen dieper in op de grafheuvels, maar ook op alle begrafenisrituelen uit de jaren daarna. Zo is er onder andere aandacht voor de urnenvelden en de Joodse begraafplaats die ten noorden van Eibergen liggen. Ook het verhaal over de Oude Mattheuskerk en de bijbehorende graven en gedenkstenen is zeer de moeite waard.