Stonehenge bezoeken? Lees hier vier redenen om het niet te doen.

 
Stonehenge is het bekendste neolithische monument ter wereld. Denk desondanks twee keer na voor je er naartoe gaat. Waarom? Omdat er betere plekken zijn waar je je kan vergapen aan oeroude bouwwerken of waar je een oeroude spirituele sfeer in je op kan nemen. Voor reizigers die Stonehenge desondanks willen bezoeken, staan hieronder enkele nuttige tips. 

Stonehenge 

Stonehenge staat in Wiltshire, dichtbij Amesbury. Het bestaat uit een steenkring en een aarden wal (henge). Deze vormen het middelpunt van een landschap dat vol ligt met overblijfselen uit de meest recente prehistorie; het neolithicum. Denk bijvoorbeeld aan grafheuvels.

De oprichting van Stonehenge kende verschillende bouwfasen tussen 3000 tot 2000 voor Christus. In die tijd moet dat een enorme klus geweest zijn. Dit niet alleen omdat een deel van de stenen helemaal afkomstig is uit Wales, maar ook omdat het geheel in een spel van licht en schaduw heel nauwkeurig de zonnewendes aangeeft. Je kan daardoor precies zien wanneer het de kortste dag is en de winter begint. Ook de start van de zomer op de langste dag is er duidelijk zichtbaar. Daarom komen tot op de dag van vandaag bezoekers van heinde en verre naar deze bijzondere plek om de zonnewendes te vieren.  

Redenen om niet te gaan 

Waarom zou je Stonehenge dan niet willen bezoeken? Nou, daar zijn vier redenen voor: Het is duur, druk, overschat en afgezet. 

1. Alleen om te parkeren en binnen te komen ben je met een gemiddeld gezin al meer dan vijftig Engelse pond kwijt. Dat nog even los van de onvermijdelijke restauratie en het te dure winkeltje waar boeken en souvenirs gretig aftrek vinden. Een bezoekje aan Stonehenge kost daardoor in totaal al gauw honderd pond. Dat is veel geld voor een bezoek aan een neolithisch monument.
2. Anderhalf miljoen bezoekers komen per jaar naar Stonehenge. Het gevolg laat zich raden, zeker in de zomervakantie; drommen toeristen op je foto’s, wachttijden en tijdkaders. Zelfs op de nabij gelegen provinciale weg staan altijd files omdat inzittenden van auto’s een glimp van het bouwwerk willen opvangen. En dat in een prehistorisch heiligdom waar je zo mogelijk toch nog iets van een mystieke sfeer wil waarnemen. In een toeristenfuik als Stonehenge is dat heel erg moeilijk. 
3. Stonehenge is niet de enige en zeker niet de oudste of de grootste steencirkel van het Verenigd Koninkrijk. Er bestaan tal van spannende alternatieven die wat betreft ouderdom, omvang of sfeer meer te bieden hebben. Het is mij daarom een raadsel dat uitgerekend Stonehenge de omslag van mijn toeristengids siert en mede daardoor de meeste bezoekers trekt. De enige reden die ik kan verzinnen is dat de overheid overige sites wil beschermen voor toeristeninvasies en daarom alle aandacht op Stonehenge richt.
4. Er staan hekjes om de stenen. Bij welke steentijdconstructie ik ook kom, altijd wil ik de stenen even aanraken of op zijn minst van heel dichtbij bekijken. In Stonehenge gaat dat dus niet. Tenminste, niet binnen de reguliere bezoekuren. Ik vind zoiets echt een afknapper.  

Alternatieven voor Stonehenge bezoeken

In het Verenigd Koninkrijk bestaan meerdere plekken die spectaculairder zijn dan Stonehenge. De locatie die ik in dit verband als eerste wil noemen ligt er niet eens zo ver vandaan, want ook Avebury ligt in Wiltshire. De steenkring daar is groter en ouder, de aarden wal is groter en hoger en op loopafstand liggen spectaculaire monumenten als Silbury Hill en West Kennet Longbarrow. Ik vind Avebury daarom interessanter dan Stonehenge.

Hetzelfde vind ik overigens ook van Orkney. Deze eilandengroep telt twee steenkringen, een grafheuvel met een spectaculaire kamer en een prachtig complex van stenen huisjes. Ook hier komen toeristen, maar het zijn er veel minder. Reizigers die nog meer intimiteit zoeken kunnen genieten van honderden afgelegen kleinere steencirkels, dolmens of standing stones. Ze komen voor op prachtige plekken in Ierland, Engeland, Wales en Schotland. Om een voorbeeld te noemen; de grootste henge van het Verenigd Koninkrijk is Thornborough. Toen ik er was, kwam ik niemand tegen.

En trouwens ook op het Europese vasteland is genoeg te zien. In dit kader kan ik vooral Frankrijk aanbevelen. De talrijke hunebedden in Frankrijk zijn prachtig. In Bretagne is Carnac een topper vanwege de uitgestrekte menhirvelden. Ook het minder bekende Bougon, vlakbij Orleans is overweldigend.  

Redenen om Stonehenge wel te bezoeken

Natuurlijk is er veel voor te zeggen om ondanks bovenstaande bezwaren Stonehenge toch te bezoeken. Zeker als je toch al in de buurt bent. Want zelfs ik voel een kriebeltje in mijn buik als mijn oog voor het eerst op deze iconische stenenstapel valt. Er bestaat oneindig veel beeldmateriaal van. Honderden boeken gaan erover of maken er op zijn minst melding van. Om het dan echt te zien is wel heel bijzonder. De mensendrommen maken op een vreemde manier dat ik er alleen maar beter van doordrongen raak dat ik op een even historische als magische plek ben. Het is alsof ik even een stukje oeroud collectief bewustzijn instap.

Het meest geniet ik als ik afstand neem van de steencirkel en de ligging van de prehistorische tempel in het groene heuvelachtige landschap zie. Dan merk ik op hoe bijzonder het monument ligt, zichtbaar van verre en alle aandacht naar zich toe trekkend. Weinig toeristen nemen de moeite om dit omvangrijke terrein te verkennen, terwijl er toch veel te ontdekken valt. En voor reizigers die de aanwezigheid van een winkeltje, speeltuin, cafetaria en expositie waarderen, is Stonehenge zonder twijfel interessant. 

Tips 

Ga niet onvoorbereid naar Stonehenge. Allereerst: Reserveer van tevoren een kaartje via de website van English Heritage. Dat voorkomt teleurstellingen en frustrerend lange wachttijden. Als reserveren niet lukt, ga dan heel vroeg of heel laat, want dan zijn de rijen het kortst. Ten tweede: Toeristen die van plan zijn meer historisch sites te bezoeken doen er goed aan lid te worden van English Heritage of National Trust. Het geïnvesteerde bedrag laat zich binnen mum van tijd terugverdienen door uitgespaarde entreeprijzen en parkeerkosten. De laatste voorbereidingstip is je goed in te lezen, want met een beetje kennis krijgt de aanblik van de stenen veel meer betekenis en is het makkelijker optimaal te genieten van deze bijzondere locatie.

Nota bene: De cartoons op deze pagina zijn gegenereerd met kunstmatige intelligentie (openart.ai) en bewerkt met Krita. Je kunt daar meer over lezen in de blog over AI en kunst.