De oertijd kende al vanaf het vroegste begin grensverleggende uitvindingen en innovaties. Hieronder staan de hoogtepunten van de eerste twee miljoen jaar. In chronologische volgorde.
Werktuigen
Onze verste voorouders hadden al door dat je een steen kan bewerken tot een werktuig. De Afrikaanse homo habilis maakte 1,8 miljoen jaar geleden primitieve zagen. Vuistbijlen had hij ook. Homo erectus en homo ergaster perfectioneerden een miljoen jaar geleden het gereedschap; het werd symmetrisch en sneed aan twee kanten. In latere perioden ontstonden kartels, spitsen en nieuwe vormen. Het belang van die werktuigen laat zich niet onderschatten. Zonder deze belangrijke uitvinding uit de oertijd waren er geen huiden om warm te blijven en was er geen vlees om te eten.
Vuur
Vuur was aanvankelijk geen uitvinding. Het kwam van de natuur. Vroege mensachtigen overwonnen hun angst. Stel je voor hoe ze omzichtig na een blikseminslag naar het vuur slopen. De spanning moet enorm zijn geweest toen ze een tak weggristen. En wat een vernuft was er nodig om het vuur met een kooltje levend te houden! Met enige fantasie kan je zeggen dat de mens zo het vuur uit de hemel stal. Uitsluitsel over heel vroeg gebruik is er niet. Vermoedens zijn er wel; schamele resten van kleinschalig vuur bij homo ergaster, 1,4 miljoen jaar oud. Dat homo erectus er later mee wist om te gaan is zeker. 500.000 Jaar oude overblijfselen van vuurplaatsen in onder andere Frankrijk en China bewijzen dat. Of deze vuren zijn gemaakt met wrijving van hout, een gloeiend kootje of met ketsende stenen weten we niet. Maar dat de beheersing van vuur uiteindelijk één van de belangrijkste uitvindingen van de oertijd staat vast.
Domesticatie van dieren
Het waren de jagers en verzamelaars en niet de boeren die als eerste een dier aan zich wisten te binden. Homo sapiens en de wolf gingen een verbond aan met grote gevolgen. Enkele diersoorten stierven uit. Hondenrassen ontstonden. Van boxer en chihuahua tot keeshond en teckel. DNA-materiaal duidt erop dat domesticatie van de hond startte met de verdwijning van de neanderthaler. Een verband is niet onmogelijk. Een ding staat vast: 40.000 jaar geleden gebeurde er iets dat bepalend was voor de geschiedenis van de mensheid.
Naald
Het oudst bekende exemplaar lag onder een uitstekende rots in het Zuiden van Frankrijk, de regio van Cro-Magnon. 18.000 Jaar oud. Niet intact, maar wel met een oog. Een benen exemplaar. Beenderen en ivoor zijn niet zo duurzaam als steen, dus misschien bestaat de naald als gereedschap al langer. Oudere exemplaren zijn mogelijk simpelweg vergaan. Het belang van deze vinding laat zich moeilijk overschatten; de semi-nomadische jagers die door Europa trokken konden zich dankzij de naald eenvoudiger beschermen tegen de kou. Met pezen bevestigden ze pelsen aan elkaar. De naald was in een later stadium ook cruciaal om boten van twijgen en huiden te kunnen maken. Dus ook de naald is één van de belangrijkste uitvindingen uit de oertijd.
Kunst
De makers van de naald waren kunstenaars. Ze maakten prachtige rotstekeningen en bewerkten verschillende materialen als been en hout. Nabij het Italiaanse Grimaldi is een haarnetje van schelpen gevonden. In Wit-Rusland bewerkt ivoor. Deze beide voorbeelden stammen uit 15.000 voor Christus. Grottekeningen bestaan langer. Vast staat dat sapiens rond 30.000 voor Christus in Zuid Europa al wanden bewerkte en dus heuze kunst maakte. Incidenteel zette hij steigers neer om bonte voorstellingen van dieren op onmogelijke plaatsen te maken. De spectaculaire kleine venusbeeldjes stammen uit dezelfde periode. Wie een brede definitie van kunst hanteert, dateert de uitvinding van kunst nog veel eerder. De Neanderthalers waren al creatief. Dat blijkt onder andere uit de mysterieuze steenkring in een grot bij Bruniquel.